30 mei 2018 Symposium “Motion in Pain”
Het zonnetje schijnt en de zaal is vol! Ondanks alle verleidingen buiten is er aan het mooie bankgebouw van BNP Paribas Fortis aan de Meir een grote groep kinesitherapeuten/fysiotherapeuten, artsen, afgevaardigden van patiëntenverenigingen en onderzoekers samen gekomen om de laatste inzichten over pijnrevalidatie met elkaar te delen.
In het ochtendprogramma stond het begeleiden van gedragsverandering centraal. Paul van Wilgen(professor, psycholoog, fysiotherapeut) had een heel helder verhaal over hoe je oa. met het ASE model voor veranderingen aan de slag kunt gaan om je doelen te bereiken en vooral hoe je barrières kunt overwinnen, waardoor je iemand kunt coachen om bijvoorbeeld vaker te gaan bewegen.
Aansluitend ging professor Rob Smeetsverder in op chronische pijnklachten. Ondanks het feit dat de medische wereld steeds meer diagnostische vooruitgang kent, zien we nog steeds forse beperkingen in activiteiten en participatie. Hij nam ons mee in de laatste stand van zaken rond screeningsinstrumenten en de wetenschappelijke evidentie daarvoor. Daarnaast liet hij zien hoe we wel vanuit een breed perspectief naar de cliënt en diens klachten kunnen kijken, onder andere door biologische factoren, cognitieve factoren, werk- en omgevingsfactoren en de rol van cultuur een plaatsje te geven binnen het ICF model.
In een duo-presentatie door Albere Köke en Ivan Huijnenwerden de revalidatieprincipes van Graded Activity en Graded Exposure verder toegelicht. Hierin was heel duidelijk de link te zien met de eerdere presentaties. Ondanks dat bijvoorbeeld Graded Activity (GA) al langer wordt toegepast in de revalidatie blijkt nu dat als de cliënt zelf de doelen stelt en de opbouw bepaalt, het effect van GA nog beter is en de cliënt zelf kan ‘leren’ nieuwe doelen te stellen en dit op te bouwen via GA. Zelfmanagement en kennisoverdracht dus, om zo tot bewegen te komen.
Daarna mochten we zelf in beweging komen. Onder leiding van Jo Nijskonden de ‘mannen van de ochtend’ allerlei vragen uit de zaal beantwoorden. De tips: als therapeut moet je echt de materie kennen en heb je zelf ook overtuigingen (bijvoorbeeld uit je opvoeding, eerdere opleidingen, enz.). Om echt tot gedragsverandering te komen moet je soms eerdere overtuigingen loslaten.
In het atrium van het historische bankgebouw werden we daarna verwend met een heerlijke lunch. Mede dankzij de aankleding en het zonnetje waande je je even een dagje in Zuid Europa in plaats van een dagje Antwerpen. Ook hier zag je weer wat het effect van de boodschap van de ochtend was; meer bewegen begint bij jezelf! Dus meerdere collega’s gingen een lunchwandelingetje maken, een mooi voorbeeld van hoe je klein kunt beginnen om toch gezond beweeggedrag toe te passen.
In de middag gingen we verder met een blok ‘female power’. Mira Meeusnam ons met een vlotte presentatie mee naar de laatste onderzoeksresultaten rond het pijndempend effect van oefentherapie. Ontzettend knap hoe ze de soms tegenstrijdige onderzoeksresultaten inzichtelijk kon maken. De kern: bewegen heeft altijd effect, alleen is er soms een korte termijn effect en soms een lange termijn effect. En het lastige van het lange termijn effect is, dat het soms begint met een periode van meer klachten. Als ik het vertaal naar de praktijk klinkt het eigenlijk heel logisch: als je begint met trainen valt het in het begin ook vaak zwaar, maar na een tijdje (lees weken tot maanden) merk je pas dat je fitter aan het worden bent en meer conditie hebt. Daarnaast is er nog verschil tussen de diverse subgroepen van patiënten; chronische pijnpatiënten met gegeneraliseerde centrale sensitisatie hebben wel aangepaste training nodig, want hun pijndempend systeem werkt anders. Daarnaast kwamen diverse subgroepen aan bod zoals schouderpatiënten. Bij hen werkt fietsen (aspecifiek oefenen) bijvoorbeeld gunstig op de pijn. Echter, op lange termijn blijven hun klachten gelijk. Terwijl de groep die met schouderoefeningen aan de slag gaat, in het begin meer (pijn)klachten krijgt, maar op lange termijn juist minder klinische klachten ervaart.
An de Groefging verder in op de pijneducatie en oefen- en behandelprogramma’s bij (borst)kankerpatiënten. Door de combinatie van een operatie, radio-adjuvante therapie en bijwerkingen van chemo is bij deze doelgroep juist een combinatie van oefentherapie, begeleiding/coaching/educatie en hands-on behandeling van het operatiegebied nodig. Hier heb je als therapeut je kennis van pijn hard nodig om de diverse pijntypes goed te managen; acute pijn, neuropatische pijn, chronische pijn, centrale sensitisatie pijn en de rol van stress en educatie op pijn.
Tot slot namen sportarts Stijn Bogaertsen fysiotherapeut/onderzoeker Kevin Kuppensons mee in de wereld van de topsport. Hoe gaat men daar om met pijn en welke mogelijkheden voor revalidatie zijn er? Welke pijnmedicatie schrijf je wanneer voor en hoe ga je om met Return-to-Play? Wat is de rol van coaching? Een interessant statement die verschenen is naar aanleiding van een studie op de Olympische Spelen in Rio gaf ons meer inzicht.
Het was een heel boeiend symposium op een sfeervolle locatie. Er werd nog even nagepraat bij een paneldiscussie met de middagsprekers en op de netwerkborrel.
Lisette Heystee
Fysio/manueeltherapeut Msc & Gezondheidswetenschapper
Werkt als fysiotherapeut in het Klinische Geriatrische Revalidatie Zorg Centrum van Tante Louise in Bergen op zoom en is lid van Pain in Motion.
2018 Pain in Motion
ASE model (De vries/Fishbein & Ajzen, 1988)
Bouma AJ, van Wilgen CP, Dijkstra A. The barrier-belief approach in the counseling of physical activity. Patient Educ Counseling 2015;98-(2):129-36
Pisters MF, Veenhof C, de Bakker D, Schellevis F, Dekker J. Behavioural graded activiy results in better exercise adherence and more physical activity than usual care in people with osteoarthritis: a cluster- randomised trial. Journal of Physiotherapy, 2010; 56-1;41-47
Meeus M et al. Clinical Updates; Moving on to movement in patients with chronic joint pain. IASP. March 2016 (24-1)
Andersen LL et al. Effectiveness of small daily amounts of progressive resistance training for frequent neck/shoulder pain: RCT. Pain. 2011 Feb;152 (2) 440-6
Hainline et al. International Olympic Committee consensus statement on pain management in Elite athletes. Br J Sports Med 2017 Sep;51(17):1245-1258
